Linda van der Meer en Marijke Rasch (foto) zijn bij Odion consulent Seksualiteit en veiligheid. Dat betekent dat zij zich als gedragsdeskundige gespecialiseerd hebben in dit specifieke onderwerp. Vanuit ons protocol worden zij betrokken bij vermoedens en meldingen van huiselijk geweld, kindermishandeling of seksueel misbruik. Daarnaast geven zij scholing aan medewerkers en zetten zij beleid en richtlijnen uit op dit terrein. ‘Via onze collega’s van Leren en Ontwikkelen vernamen we dat dat medewerkers regelmatig om handvatten vragen om seksualiteit te bespreken’, vertelt Linda. ‘Aan de andere kant merken we dat de scholing die wij geven, niet zo goed wordt bezocht. De mensen die hierop afkomen, zijn juist de mensen die toch al met dit onderwerp bezig zijn. Wij vinden het belangrijk dat álle begeleiders zich bekwaam voelen in het bespreken van seksualiteit. Het welzijn van de cliënt op dit gebied is dan niet meer afhankelijk van hoe de begeleider hierin staat.’

meldingen

Wat de consulenten bovendien opvalt, is dat het aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het leven van de cliënt relatief laag is. ‘We kennen de landelijke percentages in de sector’, vertelt Linda. ‘Als je die op onze omvangrijke organisatie loslaat, zou het aantal meldingen groter moeten zijn.’ ‘Dat wil overigens niet zeggen dat er nalatig wordt gehandeld’, haast Marijke zich te zeggen. ‘Het kan best zo zijn dat een locatie zelf oppakt, zonder ons daarin te betrekken.’

handvat

Op basis van het bovenstaande concludeerden de consulenten dat goed zou zijn om een methode te hebben die begeleiders objectieve handvatten zou geven voor vragen over seksualiteit, weerbaarheid en een veilige zorgrelatie. Ze gingen op zoek en kwamen uit bij het Vlaggensysteem. ‘Dat is een werkwijze die heel geschikt is om te hanteren bij onze doelgroep’, legt Marijke uit. ‘Ook andere organisaties in de gehandicaptenzorg maken er gebruik van. Het geeft begeleiders tools in handen om een situatie te beoordelen, bespreekbaar te maken en hierop te reageren.’ Linda legt kort uit hoe het systeem werkt: ‘Het Vlaggensysteem gebruikt zes criteria waarop je een situatie of bepaald gedrag kunt beoordelen. Daarnaast zijn er normatieve lijsten waarmee je kunt zien of de situatie of het gedrag al dan niet passend is bij een bepaalde ontwikkelingsleeftijd: is dit gedrag gezond of grensoverschrijdend? Daarbij staat een groene vlag voor aanvaardbaar, een gele voor licht overschrijdend, rood voor ernstig overschrijdend en zwart voor zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag. Vervolgens krijg je tools om je tot dit gedrag te verhouden en op maat te reageren.’ ‘Voordeel van deze methode is dat je binnen teams eenduidigheid krijgt in het omgaan met hulpvragen of dilemma’s’, schetst Marijke. ‘Het voorkomt bovendien dat je handelt op basis van je persoonlijke normen. Ook bevordert het de vakbekwaamheid van de medewerkers, die zich daardoor zekerder zullen voelen om het gesprek aan te gaan.’