In kleine stapjes naar een enorm potentieel
Hoe laten wij iedereen meedoen?
Meedoen: het is een speciaal punt in ons kompas en we hebben nu zelfs een kwartiermaker en een stafmedewerker die zich helemaal op dit onderwerp richten. Wat doen zij precies en wat hebben begeleiders en cliënten daaraan?
Helemaal nieuw is ‘meedoen’ natuurlijk niet. De afgelopen jaren hebben we bij Odion mooie stappen gezet met onder meer begeleide werkplekken middenin de samenleving, zoals bij een kinderboerderij, verzorgingshuizen en bouwmarkten. ‘Maar als de cliënten vervolgens in hun eigen ruimtes met elkaar pauze houden, mag je jezelf hardop afvragen of ze ook écht meedoen’, vindt Nadine da Cruz, kwartiermaker Meedoen. ‘Bovendien kijken we bij een wens voor dagbesteding momenteel veelal binnen onze huidige mogelijkheden wat het best bij deze cliënt past. Eigenlijk is dat heel aanbodgericht. Wanneer we echt betekenis willen geven aan de beschrijving van ‘meedoen’ in ons kompas, dan kijk je eerst naar talenten, wensen en dromen van cliënten. Daarna is het aan ons om te realiseren wat daarvoor nodig is. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop we bij Odion omgaan met werk, dagbesteding, wonen en de invulling van vrije tijd. Daarom zijn Marie Louise van Hall (stafmedewerker Meedoen, red.) en ik vorig jaar onder andere aan de slag gegaan met het formuleren van een nieuwe, brede visie op werk en dagbesteding.’
ontmoetingen creëren
Om de nieuwe visie uit te dragen, werd in december 2020 hierover een verdiepingsdag georganiseerd. Bea Hessels, persoonlijk begeleider flexpool, was een van de deelnemers. ‘Wat mij van die dag het meest is bijgebleven is het belang van ontmoetingen creëren’, blikt ze terug. ‘Waar mensen samenkomen, ontstaat verbinding. Bij het zoeken naar activiteiten of vrijetijdsbesteding kijk je als begeleider vaak naar het G (gehandicapten) aanbod. Maar eigenlijk zou je eerst moeten onderzoeken wat er aan aanbod in de buurt is. Want daar word je gelukkig van: als je in je wijk dingen samen kunt ondernemen en van betekenis kunt zijn.’
buurtfunctie
Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Buurtcirkels, waar mensen met een hulpvraag elkaar helpen onder begeleiding van een coach. ‘Maar ook kunnen locaties nadenken over hoe ze zelf iets kunnen betekenen voor de wijk’, stelt Marie Louise. ‘Zeker bij nieuwe locaties liggen daar kansen: bij de bouw en inrichting zou je bijvoorbeeld niet alleen kunnen uitgaan van een besloten woonlocatie, maar de wijk ook naar binnen halen. Stel dat bij de locatie een ruimte is die twee keer per week een eetcaféfunctie heeft voor cliënten. Hoe mooi is het dan om die ook te gebruiken voor activiteiten waar buurtbewoners aan mee kunnen doen. Bijvoorbeeld een breiclub of een sjoelavond. Zo word je niet ‘die plek voor mensen met een beperking’, maar ‘een plek die belangrijk is voor de buurt’.’
Nadine: De uitdaging is om je te laten leiden door wat iemand wél kan
bedrijventerrein
Mooie kansen ontstaan ook wanneer we kunnen aanhaken op initiatieven van anderen. ‘We zijn in gesprek met een bedrijvenvereniging’, vertelt Nadine. ‘De voorzitter heeft een persoonlijke missie om werk, onderwijs en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan elkaar te koppelen om zo te komen tot een toekomstbestendig bedrijventerrein waarin iedereen welkom is en meedoet. Dit sluit heel mooi aan op onze visie, dus we gaan kijken hoe we kunnen samenwerken. We hebben daar al wel een idee over. Een persoonlijk begeleider binnen Odion heeft namelijk een stappenplan met leerlijnen voor cliënten ontwikkeld. Die stappen kunnen ze leren op Odionlocaties, maar voor een deel ook via stages of groepsopdrachten op het bedrijventerrein. En hoe mooi zou het zijn als een cliënt aan het eind van het plan kan doorstromen naar een van de bedrijven daar?’
grenzen verleggen
Het is natuurlijk een prachtig streven om iedereen te laten meedoen. Maar willen cliënten dat eigenlijk wel? ‘Soms geeft een cliënt aan dat hij niet wil, maar die reactie komt vaak voort uit angst voor het onbekende’, ervaart Nadine. ‘Een beschermde omgeving voelt immers veilig. Maar het is nu eenmaal een feit dat ieder mens gezien en erkend wil worden door anderen. Dat levert je echt wat op. Natuurlijk moet je daarbij altijd goed blijven kijken naar wie je voor je hebt. Maar de uitdaging is om je bij het vinden van activiteiten niet te laten leiden door iemands beperking, maar juist door wat diegene wél kan. Dat is een belangrijk nuanceverschil.’ Dat vraagt om maatwerk, maar soms ook om lef, volgens Marie Louise. ‘We zullen grenzen moeten verleggen’, concludeert ze. ‘Want als we beschermend blijven, verandert er weinig.’
zichtbaar maken
Het lijkt nu misschien alsof we ineens allemaal dingen anders moeten gaan doen. ‘Nee hoor, er gebeuren al veel mooie dingen en die willen we uitbreiden’, reageert Nadine. ‘Uitdaging is alleen om te zorgen dat we de mooie voorbeelden delen en elkaar prikkelen. We hebben plannen om dat te gaan doen via podcasts en social media. Daarnaast wordt deze nieuwe visie verwerkt in de Odionmethodiek en gaan we via Leren bij Odion trainingen sociale rolversterking aanbieden.’ ‘Het is allemaal zo veelomvattend, er ligt nog een wereld open’, concludeert Bea enthousiast. ‘Juist daarom is het goed om met kleine stapjes te beginnen’, reageert Nadine. ‘Maar ik ben met je eens dat er nog een enorm potentieel ligt. Zo mooi als we dat met z’n allen kunnen pakken!’
MEER WETEN OVER SOCIALE ROLVERSTERKING
Nadine of Marie Louise staan open voor ideeën, willen graag met je sparren en schuiven op verzoek aan bij teamvergaderingen voor informatie of inspiratie.
Marie Louise: Als we blijven beschermen, verandert er weinig
APP OP PROEF
Bea Hessels, persoonlijk begeleider flexpool en in 2019 betrokken bij innovatieproject Eureka: ‘Een belangrijke reden waarom cliënten nog niet altijd echt meedoen, is omdat ze niet weten wat er allemaal gebeurt in hun wijk. Een van de voorstellen uit Eureka was dan ook een app waarop buurtactiviteiten op een toegankelijke manier werden aangeboden. Bij de uitwerking hiervan hebben we de samenwerking gezocht met Dagjeweg.nl. Hun bestaande app hebben ze op ons verzoek aangevuld met lokale activiteiten, zoals een markt, een voetbalwedstrijd of een inloopmiddag. Met veel foto’s en uitgebreide info. We hebben de werking en gebruikersvriendelijkheid van de app inmiddels bij een aantal cliënten getest. Dat leverde mooie resultaten op. Een cliënt had bijvoorbeeld vroeger gedamd en zag dat er vlak in de buurt een damclub zat. Je zag het vuur in zijn ogen opvlammen, maar toch zei hij: ‘Ik denk niet dat ik ga’. Dan is de uitdaging voor een begeleider om te kijken wat daar achter zit. In dit geval wilde hij niet alleen: vroeger ging hij altijd met zijn broer. Je kunt dan binnen het netwerk van de cliënt kijken wie er mee wil. Of zelf een keer meegaan. Op dit moment wordt de app een paar maanden op proef ingezet bij een aantal cliënten, verwanten en medewerkers van Odion Londenhaven in Purmerend. Dit om te ervaren of hij daadwerkelijk een bijdrage levert aan meedoen in de wijk.’
