iXi, iXi, wat jij (nog) niet ziet…
Hoe is zorgtechnologie helpend voor jou en de cliënt?
Domotica, robots en technische zorginnovaties: misschien klinken die dingen een beetje eng en ver-van-je-bed. Maar steeds meer collega’s raken er momenteel door geïnspireerd en zien de meerwaarde. Projectmedewerker Kayleigh Glas en Marije Bosman, teamleider Intensieve Gezinsbegeleiding (IGB) en Praktische Pedagogische Gezinsbehandeling (PPG) weten wel waarom.
Zorg is mensenwerk. Dat is zo en zal altijd zo blijven. Maar zoals ieder beroep aan ontwikkelingen en vernieuwingen onderhevig is, is het zorgvak dat ook. Er bestaan momenteel al veel mooie innovaties die cliënten kunnen helpen bij het verkrijgen van meer regie en zelfstandigheid. Dat maakt dat begeleiders meer ruimte krijgen voor begeleidingstaken waar ze nu niet aan toekomen. ‘Op die manier verbetert de kwaliteit van leven van de cliënt en de kwaliteit van werken voor de begeleiders’, ervaart Kayleigh. ‘Bij Odion waren we tot voor kort eigenlijk nauwelijks met zorgtechnologie bezig. Het zat gewoon niet in ons systeem om hierover na te denken. Maar sinds innovatie een punt in het Odionkompas is, zijn we hiermee actief aan de slag gegaan en is het project Odion iXi opgezet. Die naam staat voor Innoveren en eXprimenteren met ICT-middelen.’
superinteressant
Je hoeft maar een minuut met Kayleigh over Odion iXi te praten en je merkt aan alles dat ze enorm enthousiast over dit project is. ‘Jazeker’, beaamt ze. ‘Ik werkte zo’n acht jaar als persoonlijk begeleider bij Odion Noorderhoofdstraat in Krommenie en had al een tijdje het gevoel dat ik meer wilde. Op een bepaald moment kwam ik in gesprek met onze bestuurder Annemarie. Zij vertelde over e-health, zoals dat toen nog heette, en legde uit waarom ze dat in het kompas had opgenomen. Ook schetste ze wat er allemaal al mogelijk was en ik vond dat superinteressant. Dit was nou iets waar ik echt voor wilde gaan! Daarom koppelde Annemarie mij aan Niels Spiering van ICT en samen met projectleider Elizabeth van Oostrum zijn we hierin gestapt.’
slimme woonkamer
Onderdeel van het projectplan was het inrichten van een speciale ruimte op de eerste verdieping van het Service Bureau in Wormer. ‘Het idee was om er een soort pop-up ruimte van te maken, maar uiteindelijk werd het een vaste ruimte met onder meer een slimme woonkamer met allerlei vormen van domotica (huisautomatisering, red.). Veel van ons hebben dat soort dingen zelf al thuis, maar maken niet zo snel de koppeling naar een toepassing in hun werk. Terwijl het voor sommige cliënten een uitkomst is als bijvoorbeeld de verlichting vanzelf aan en uitgaat of de gordijnen open en dicht.’
Kayleigh: ‘Sommige collega’s denken dat een robot hun werk gaat overnemen, maar dat is echt niet aan de orde’
geprikkeld
Een van de collega’s die door de iXi-projectruimte werd geprikkeld, is Marije Bosman. ‘Intensieve Gezinsbegeleiding werkt vanuit het Service Bureau’, vertelt zij. ‘Ik ben in juni bij Odion begonnen en toen ik een keer langs die ruimte liep, hoorde ik ineens een poes miauwen. Dan vraag je je af: wat gebeurt daar allemaal? Dus ik liep binnen om te kijken. Het bleek een soort robotkat te zijn, waarvan ik inmiddels weet dat je die kunt gebruiken bij iemand die zich bijvoorbeeld eenzaam voelt en behoefte heeft aan knuffelen. Onderdeel van mijn introductie was bovendien een kennismakingsgesprek met Niels Spiering en samen raakten we aan de praat over wat wij bij IGB met zorginnovaties zouden kunnen. Ik werd daar erg enthousiast over en vroeg Elizabeth om ons eens wat meer te vertellen over de meerwaarde van die innovaties voor de gezinnen waar wij komen. Iedereen stond daar ook eigenlijk wel voor open, ik heb daarin weinig weerstand gemerkt. Maar het is bij ons pas echt gaan leven na de themadag over zorgtechnologie van 12 november. We hebben daar meer geleerd over wat voor producten en toepassingen er allemaal zijn. Daardoor zien we nu hoe cliënten door het inzetten van technologie minder afhankelijk van begeleiding worden en zelf meer grip op hun leven krijgen. Bij ons heeft dat ertoe geleid dat we voor een cliënt nu een heel concrete vraag voor de inzet van zorgmaatje Tessa bij de collega’s van iXi hebben neergelegd.’
inspirerend voorbeeld
Zorgrobot Tessa wordt momenteel op een heel succesvolle manier ingezet bij een cliënt van woonlocatie Odion Noorderhoofdstraat in Krommenie. ‘Door haar niet-aangeboren hersenletsel heeft deze cliënt veel behoefte aan structuur, maar ook een beperkt kortetermijngeheugen’, schetst Kayleigh. ‘Dat samen maakt haar vaak erg onrustig. Dan belt ze naar de begeleiding met de vraag of ze straks nog langskomen. Zorgmaatje Tessa is nu zo ingesteld dat zij om 08.30 uur zegt: ‘Goeiemorgen, straks om 09.00 uur komt je begeleider langs. Zal ik ondertussen een leuk muziekje voor je draaien?’ En dan speelt er muziek die de cliënt leuk vindt en in de robot is geprogrammeerd. Het is heel mooi om te zien hoe Tessa de gedachten van de cliënt bevestigt en dat geeft haar rust. De begeleiding heeft de cliënt heel goed uitgelegd wat Tessa is en hoe zij kan helpen. Dat heeft heel goed gewerkt, de cliënt heeft Tessa heel snel geaccepteerd. Toen ik laatst weer eens op de Noorderhoofdstraat was, kwam ze helemaal naar me toe: ‘Moet je nou eens kijken, ik heb Tessa in huis! Die gaat me helpen herinneren dat de begeleiding komt en speelt muziekjes voor me. Zo leuk!’
minder prikken
Een ander mooi voorbeeld ligt meer op het medische vlak. ‘We hebben veel cliënten met diabetes type 2’, weet Kayleigh. ‘Bij een instabiele suikerwaarde moeten de begeleiders soms wel tien keer per dag cliënten in hun vingertop prikken om hun suiker te meten en actie te ondernemen waar nodig.’ ‘Ik heb begrepen dat al dat geprik met name vervelend is voor mensen die slecht kunnen zien en voor een deel zijn aangewezen op hun tastzin’, checkt Marije. ‘Ja, dat klopt’, beaamt Kayleigh. ‘Maar het is natuurlijk sowieso niet fijn. Er bestaat nu echter een apparaatje met een naaldje dat in je buik wordt geschoten. Dat naaldje meet continu de suikerwaarden. De begeleiding kan die waarden op afstand aflezen en krijgt een melding als er echt iets aan de hand is, zodat ze niet steeds naar de cliënt toe hoeven om te prikken. En het geeft de cliënt natuurlijk veel meer bewegingsruimte.’ ‘Echt heel mooi om dit soort producten te ontdekken en te ervaren hoe effectief ze zijn’, vindt Marije.
weerstand
Toch staan niet alle collega’s bij Odion te juichen over deze zorgvernieuwingen. ‘Ik begrijp die weerstand wel’, zegt Kayleigh. ‘Van sommigen weet ik dat ze bang zijn dat bijvoorbeeld een robot hun werk gaat overnemen. Ik ga daar graag over met ze in gesprek, want dat is dus echt niet aan de orde. Als die technische dingen zijn juist hulpmiddelen: voor de cliënt, maar ook voor de begeleiders. En dat laten we graag zien, want we hebben gemerkt dat goede voorbeelden en successtory’s heel inspirerend werken. We merken vaak dat als binnen een team bijvoorbeeld iets als een beeldhorloge wordt geïntroduceerd, dat niet meteen alle 25 teamleden daar laaiend enthousiast over zijn. Maar dat hoeft ook niet. Wél ervaren we dat naarmate collega’s enthousiaster worden als je van dichtbij de mogelijkheden zien en dan zelf gaan nadenken over oplossingen en toepassingen.’
van project naar afdeling
Het projectteam hoopt dat de belangstelling voor en de inzet van zorgtechnologie zich op deze manier als een olievlek binnen Odion gaat verspreiden. ‘Nu is Odion iXi nog een project, maar we hopen dat het zich de komende jaren ontwikkelt tot een afdeling die de teams van Odion ondersteunt, net als andere afdelingen’, stelt Kayleigh. ‘Het begin is er in ieder geval!’
Onze Odion helden op TV.
In het programma De Helden van Nu laat Odion zien hoe gevarieerd werken in de zorg is. Hierbij is geen vraag te gek.
In de uitzending vertellen Kayleigh en Niels over zorgtechnologie en neemt Marieke je mee naar een gezin dat zij ondersteunt. Odion is trots op deze dappere medewerkers die voor ‘heel Nederland’ hun verhaal doen.
