AANGEPAST AAN ONS KOMPAS
Wat verandert er door de nieuwe gedragscode?

AANGEPAST AAN ONS KOMPAS
Wat verandert er door de nieuwe gedragscode?
We staan voor grote uitdagingen om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Een deel van het antwoord ligt bij ‘Samen zorgen’: een intensieve samenwerking met vrijwilligers, verwanten en andere mensen zonder zorgopleiding. Dit wordt een aandachtspunt voor de komende jaren, maar kan het ook al een rol spelen bij de roosteruitdagingen van komende zomer?
Het afgelopen jaar hebben we binnen Odion veel aandacht besteed aan het onderwerp ‘vrijheid en veiligheid’. En dat was niet voor niets: in de zorg voor en ondersteuning van cliënten is er altijd een spanningsveld tussen eigen regie en het willen beperken van risico’s. Is een vrijheidsbeperkende maatregel echt nodig? Of aanvaarden we de mogelijke gevolgen wanneer we die maatregel achterwege laten en weegt eigen regie zwaarder? En wat is het moment dat je een bestaande maatregel tegen het licht houdt om te zien of het inmiddels misschien ook anders kan?
social media
De vorige code dateerde bovendien uit de periode vóór social media. ‘Die zijn heel belangrijk geworden, dus goed dat daar nu richtlijnen voor zijn gekomen’, vindt Liesbeth. Fred Nobbe, persoonlijk begeleider bij Odion Kromme Noord, beaamt: ‘Je bent in je enthousiasme misschien geneigd om iets te delen wat je die dag op je locatie hebt meegemaakt. Maar dat kan niet, je hebt rekening te houden met de privacy van cliënten en collega’s – die moeten daar toestemming voor geven. Mijn teamleider Hetty Driessen had een goede tip. Zij zei: ‘Je kunt wel een post delen die jouw locatie of de afdeling Communicatie al heeft geplaatst. Dan mag je er namelijk vanuit gaan dat alles is gecheckt.’ Dat vond ik wel een slimme.’ Fred heeft het dan vooral over kanalen als Facebook en Instagram, maar ook Whatsapp is een social medium. In de gedragscode staat dat je niet even snel een overdracht via Whatsapp mag doen, ook in verband met privacy. Bij Odion De Andere Oever hebben ze daar één uitzondering voor. ‘Om op het laatste moment ruil- en vakantieaanvragen van de cliënten in het eetcafé te regelen, moeten we soms snel schakelen’, vertelt Liesbeth. ‘Cliënten vinden het fijn om snel te weten of zij wel of niet moeten werken en snappen dat dit het snelste gaat via Whatsapp. Dus wij gebruiken dit hiervoor met hun toestemming en alleen met vermelding van voornamen.’
bewust
Bij Odion KrommeNoord, PurmerGeul en Het Watermerk heeft teamleider Hetty Driessen de gedragscode besproken in de teamvergaderingen. ‘Bij ons was iedereen er wel blij mee’, vertelt Fred. ‘De meeste collega’s zeiden dat ze zich al zo gedroegen, dus dat het eigenlijk niks zou veranderen.’ ‘Ja, maar toch is het goed om hem eens door te lezen’, vindt Danique Smit, persoonlijk begeleider bij Odion PurmerGeul. ‘Ik kwam zelf namelijk iets tegen dat me aan het denken zette. Ik kreeg namelijk een keer bloemen en chocola van een cliënt. Op Valentijnsdag, dus daar hing wel een sfeertje omheen. Ik wist toen niet goed wat ik moest doen. Nu in de code staat dat je in principe geen cadeautjes van cliënten mag aannemen, kan ik een volgende keer beter handelen.’ ‘Nou ja, er staat dat een kleinigheidje wel mag’, pareert Fred. ‘Maar wanneer is iets een kleinigheidje? Ik kreeg een keer een cadeautje van een cliënt toen ik jarig was. Ik heb dat toen wel aangenomen, ondanks dat ik twijfelde. Maar ik heb hetzelfde als jij, Danique: nu ik een kader heb, weet ik een volgende keer wat ik moet doen.’
korte broek
Danique vindt het ook een goede zaak dat er iets in de gedragscode staat over kleding. ‘Het is gewoon niet slim om in een hotpants of met een laag decolleté naar je werk te gaan’, weet ze. ‘Bepaalde cliënten kunnen daarop kunnen aanslaan en dat wil je niet.’ ‘Het is me trouwens opgevallen dat de kledingvoorbeelden in de code vooral vrouwen betroffen’, merkt Fred op. ‘Mag ik als man nou wel of niet een korte broek aan? Ikzelf vind dat een broek tot op je knie wel moet kunnen. Maar daar staat dus niks over in de code.’
Fred: ‘Nu ik een kader heb, kan ik een volgende keer beter handelen’
aanspreken
Aansluitend op een belangrijke ontwikkeling in de samenleving, staat in de code ook een passage over (seksuele) intimidatie en grensoverschrijdend gedrag, discriminatie en pesten. ‘Ik word door een cliënt wel eens aangesproken met ‘Hé, kale!’’, vertelt Fred. ‘Iemand zou dat kunnen opvatten als beledigen of pesten, maar zelf kan ik het wel hebben. Maar als je het wél vervelend vindt, of wanneer iemand een seksueel getinte of foute grap maakt waar je niet van bent gediend, dan kun je nu verwijzen naar de gedragscode, zonder dat je opmerkingen krijgt als: ‘Goh, mag ik dan niks zeggen?’, of ‘Jeetje, jij kunt ook niks hebben’. Dat is wel fijn.’
reflecteren
Behalve voor medewerkers geldt de code ook voor vrijwilligers. ‘Misschien is hij voor hen nog wel belangrijker’, denkt Fred hardop. ‘Zij komen soms al bij ons binnen vanwege een vriendschappelijke band met een cliënt. Dat kan het lastiger zijn om je professioneel op te stellen.’ ‘Bij ons zit de code inmiddels standaard in de vrijwilligersmap’, vertelt Liesbeth. Joan meldt dat alle nieuwe medewerkers én vrijwilligers de code in hun infomap krijgen. Nou zijn richtlijnen mooi, maar je hebt ze natuurlijk niet altijd bij de hand. Meestal handel je in situaties op basis van je ervaring en je gezonde verstand. ‘Je kunt ze er achteraf altijd even bij pakken om te reflecteren op hoe je met de situatie bent omgegaan’, raadt Joan aan. ‘Misschien dat je een volgende keer dan toch net even anders handelt.’


Dit interview vond plaats bij Odion Het Watermerk in Krommenie