In de huidige vorm bestaat het palliatief team nu zo’n twee jaar. De kerntaak van het team is om teams, cliënten en netwerken ondersteunen bij vragen rond rouw, levend verlies (de rouw die je ervaart bij een chronische ziekte of beperking van jezelf of een naaste), palliatieve zorg en proactieve zorg. Dat doen ze altijd vanuit de vraag wat een cliënt nodig heeft, om ook in de laatste fase een zo goed mogelijke kwaliteit van leven te hebben. ‘Daarbij hebben we aandacht voor lichamelijke, psychische, sociale én zingevingsaspecten. In die vier domeinen zit hem immers de kwaliteit van leven.’

op maat

Voorheen werd het palliatief team vaak pas ingezet op het moment dat het overlijden van een cliënt dichtbij was. ‘In zo’n situatie ervaar je vaak een gevoel van stress en tijdsdruk, omdat je nog van alles moet regelen. Dan maak je soms keuzes waarvan je achteraf kunt zeggen: ‘Als we dit eerder hadden besproken, hadden we dat misschien anders gedaan.’ Mede hierom hebben de vier collega’s van het team zich de afgelopen periode ingespannen om teams te helpen om eerder in actie te komen, bijvoorbeeld zodra duidelijk is dat een cliënt niet meer beter wordt. Samen kijken ze dan wat een zorgteam, de cliënt en diens netwerk nodig hebben. Dat kan heel breed zijn: van scholing en kennisoverdracht tot inzet van een verpleegkundige, ergotherapeut of andere expertises binnen en buiten Odion. De coördinator Palliatieve zorg is degene die onderzoekt welke disciplines benaderd kunnen worden om de zorg op maat te leveren. Zij stemt ook alles af met alle betrokkenen.

nóg eerder

Wat het palliatief team echter het allerliefst zou zien, is dat het gesprek over het levenseinde nóg eerder start. ‘Bijvoorbeeld bij de intake van een nieuwe cliënt, of als de begeleiders merken dat een cliënt achteruit gaat. Dan kun je rustig samen met het netwerk verkennen: ‘Hebben jullie hier al over gesproken?’ Je plant gewoon het zaadje en spreekt af dat je er later nog eens op terugkomt. Als je daarna de wensen en afspraken vastlegt, voorkom je dat je nog onderwerpen moet bespreken en beslissingen moet nemen als het moment echt daar is.’

haakjes

Maar hoe begin je zo’n gesprek dan? Het palliatief team krijgt soms de vraag of ze standaard openingszinnen kunnen aanreiken. Maar een standaard benadering bestaat niet. ‘Wél kun je kleine haakjes zoeken in het dagelijkse contact. Loop je met een cliënt langs een bloemenwinkel, dan kun je eens vragen van welke bloemen hij houdt en of hij wel eens heeft nagedacht over wat voor bloemen hij mooi zou vinden op zijn uitvaart. Zo begint het gesprek heel luchtig en natuurlijk.’ Een andere collega vult aan: ‘Bij een locatie vertelde een cliënt tijdens het koffiemoment dat ze een rouwauto in de straat had gezien. Dat leverde een prachtig gesprek op met nuttige informatie voor het team. Het ontstond spontaan en was daardoor helemaal niet zwaar of beladen. Wel is van belang dat zo’n gesprek een vervolg krijgt op een ander moment.’