zeggenschap
ZEGGENSCHAP EN SAMENSPRAAK
Niet óver, maar mét
ZEGGENSCHAP EN SAMENSPRAAK
Niet óver, maar mét
Bij Odion hebben we zeggenschap op drie niveaus: op cliëntniveau, op locatieniveau en op organisatieniveau. Ten aanzien van samenspraak op locatie hadden we nog een stap te maken. Daar is in 2023 een goede basis voor gelegd. Op organisatieniveau gingen de Centrale Cliëntenraad (CCR) en de Centrale Verwantenraad (CVR) op 1 januari 2024 op in één raad.
Woon of werk je op een locatie van Odion, dan verblijf je met meerdere mensen in één gebouw, samen met medewerkers van Odion. ‘Daar waar mensen samenleven worden soms afspraken gemaakt over: hoe gaan we het hier samen doen?’, vertelt bestuurder Annemarie van Dalen. ‘Bij Odion vinden we het belangrijk dat dergelijke afspraken in goede samenspraak worden gemaakt. Alleen: wat is goed? Qua vorm en inhoud kan dat per locatie verschillen, omdat op iedere locatie andere mensen wonen en werken. Of het nu een huiskameroverleg of een locatieraad is, of dat je het er elke maand even over hebt bij het eten: er moet iets geregeld zijn. Daarna is het vooral belangrijk hóe het gesprek wordt gevoerd.’
regels
Rogier Maarten de Jong is lid van de Centrale Cliëntenraad (CCR) van Odion en woont bij Odion Lijnbaan in Krommenie. Hij vertelt: ‘Wij hebben een cliëntenraad op de locatie die eens in de acht weken bij elkaar komt. Alle bewoners kunnen daar onderwerpen aandragen. Eind 2023 hebben we bijvoorbeeld besproken hoe we kerst en oud & nieuw wilden vieren. Op zich werkt de raad goed, maar we missen een onafhankelijk persoon die erop toeziet dat de begeleiding de afspraken die wij maken ook echt nakomt. Dat zou een begeleider of een cliënt van een andere locatie kunnen zijn. Ook maakt de leiding soms regels zonder ons daarin te betrekken. Dat wil niet zeggen dat we het niet met die regels eens zijn, we willen er gewoon in gekend worden.’ Manager Zorg Sander Goossen herkent dit: ‘Hoe goed bedoeld ook: we zijn soms geneigd om dingen voor een ander in te vullen. Als we cliënten eigen regie willen geven, begint dat met het stellen van vragen en het gesprek voeren.’
gehoord
Niet alleen cliënten vinden het belangrijk dat ze worden gehoord. Bart Bijvoet is lid van de Centrale Verwantenraad van Odion (CVR) en is zelf ook begeleider bij Odion geweest. ‘Als verwant geef je weliswaar de verantwoordelijkheid aan de locatie en de mensen die daar werken, maar je wilt wel dat jij en de persoon aan wie je verwant bent worden gehoord’, stelt hij. ‘Ik weet vanuit mijn eigen ervaring dat dit bij mogelijke nieuwe regels nog niet vanzelfsprekend is.’ Marian Kruijver is op 1 oktober 2023 gestart in de functie van medewerker Samenspraak en Zeggenschap. ‘Ik vermoed dat dit vooral komt door de hectiek van de dag’, denkt zij hardop. ‘Met alle taken die ze hebben, moeten medewerkers soms snel schakelen. Dan heb je kans dat deze belangrijke stap wordt overgeslagen.’ Toch begint dat wel te komen, weet Sander. ‘Bij Odion Dynamica is een teamleider bijvoorbeeld gestart met een verwantenraad. Samen bespreken zij welke ontwikkelingen eraan komen en hoe zij de zaken daaromheen samen kunnen organiseren.’ ‘Zeker in het kader van Samen zorgen zul je dat steeds meer gaan zien’, voorspelt Bart. ‘Je moet het echt samen doen.’ ‘Het raakt ook ‘Als je het ons vraagt’ ‘, vult Annemarie aan. ‘Dat is een manier om kwaliteit zichtbaar te maken én te verbeteren via gesprekken met cliënten, medewerkers en verwanten.’
Marian: ‘Als je snel moet schakelen, heb je kans dat deze stap wordt overgeslagen’
bewustwording
De verantwoordelijkheid van het regelen van samenspraak op locatie ligt bij onze teamleiders. In 2023 bleek dit nog niet op alle locaties goed georganiseerd. De taak van Marian is om teamleiders hierin te ondersteunen. ‘Verandering begint bij bewustwording: wat betekent samenspraak in ons werk?’, concludeert ze. ‘Waar maken we stappen wellicht te snel of te groot? Daar ligt een mooie taak voor mij. Wanneer het besef indaalt en het belang duidelijk is, is de vraag wat de juiste vorm van samenspraak is op een locatie. Daar is geen kant-en-klaar antwoord op, daar moet je samen uitkomen. Vanuit mijn rol kan ik daarvoor met een frisse blik creatieve opties aandragen. Wanneer cliënten het bijvoorbeeld moeilijk vinden om hun mening te geven in een groep, kun je gebruik maken van een spel. Of je zet een soort ideeënbus in de algemene ruimte waar je al dan niet anoniem iets in kunt doen. Om meer van dit soort opties te verzamelen, ga ik nog bij andere organisaties kijken en goede ideeën ophalen bij eigen locaties die samenspraak al goed voor elkaar hebben. Wanneer de ene locatie een vraag heeft waarop de andere al een antwoord heeft, zou het mooi zijn als ik de verbinding kan maken.’
samengaan
Het aanstellen van Marian is een belangrijke stap voor samenspraak op locatieniveau. Ook op organisatieniveau werd eind 2023 een belangrijke stap gezet: het besluit dat de CVR en CCR in 2024 samen verder gaan als één raad. Bart Bijvoet legt de reden daarvan uit: ‘Twee jaar terug volgden de CVR en de CCR samen een ondersteunende zeggenschapstraining. Daardoor zijn beide organen behoorlijk naar elkaar toe gegroeid. Daarna merkten we dat we in onze overleggen eigenlijk dezelfde zaken behandelden. Soms schoven wij ook bij elkaar aan. Toen dachten we: ‘Als je dan toch over de zelfde dingen praat, is het wel zo logisch om dat samen te doen.’ ‘Het scheelt ook tijd’, denkt Rogier Maarten de Jong van de CCR. ‘Bestuurder Annemarie hoeft zo niet meer twee keer te vergaderen. Dat is wel zo handig.’ ‘Dat is inderdaad een bijkomend voordeel’, beaamt Annemarie. ‘Maar het belangrijkste is dat je op deze manier beide perspectieven bij elkaar hebt. Dat is echt een meerwaarde.’ Aan het begin van 2024 zullen de reglementen van beide organen worden samengevoegd tot één nieuw reglement en zal worden gezocht naar een passende nieuwe naam.