Het afgelopen jaar hebben we binnen Odion veel aandacht besteed aan het onderwerp ‘vrijheid en veiligheid’. En dat was niet voor niets: in de zorg voor en ondersteuning van cliënten is er altijd een spanningsveld tussen eigen regie en het willen beperken van risico’s. Is een vrijheids­beperkende maatregel echt nodig? Of aanvaarden we de mogelijke gevolgen wanneer we die maatregel achterwege laten en weegt eigen regie zwaarder? En wat is het moment dat je een bestaande maatregel tegen het licht houdt om te zien of het inmiddels misschien ook anders kan?

Ingeborg van der Cingel is recentelijk begonnen als programmaleider ‘Samen zorgen’. ‘Er is nog geen concreet plan, ik ben net gestart met het ophalen van informatie om te zien wat er nodig is om ‘Samen zorgen’ te laten slagen’, vertelt ze. ‘Maar feit is ook dat we samen goed de zomer moeten zien door te komen. De urgentie om nu te beginnen met ‘Samen zorgen’ wordt daarom al gevoeld.’

Geen diensten, maar taken

De sleutel is volgens Ingeborg om niet te denken in diensten, maar in taken. ‘Je kunt kijken of bepaalde werkzaamheden per se door gediplomeerde begeleiders moeten worden gedaan, of dat niet-geschoolde mensen – zoals leerlingen van het ROC, verwanten of vrijwilligers – deze kunnen overnemen. Dat moeten we samen ontdekken.’ Eva Bakker is regiebegeleider bij Odion Kaaikhof en Odion Veldvliegerweg. ‘Bij Odion Kaaikhof zijn we hier eigenlijk al mee begonnen’, vertelt ze. ‘We hebben daar twee niet-gediplomeerde vrouwen in een gastvrouwfunctie die boventallig is. Zij verzorgen bijvoorbeeld het koffiemoment en gaan met cliënten mee naar de spelletjesavond in de buurt. Sommigen begeleiders waren aanvankelijk bang dat deze dames de leuke taken zouden overnemen, waardoor voor begeleiders alleen het ‘zware werk’ en de administratie zouden overblijven. Maar doordat de gastvrouwen bijvoorbeeld voor de hele groep eten maken, heeft een begeleider nu handen vrij om een-op-een met een cliënt te koken. Er komt dus juist meer ruimte voor verdieping.’

Hulp van ouders

Ingeborg is benieuwd hoe de teams van Eva zich voorbereiden op de zomerperiode. ‘Bij één team wordt de bezetting krap’, voorziet ze. ‘Daarom proberen we creatieve oplossingen te vinden. We hebben bijvoorbeeld enkele ouders benaderd om soms een een-op-eendienst over te nemen. We voelden ons een beetje bezwaard om dat te vragen, want we vinden dat wij er juist zijn om ouders te ontlasten. Maar wat blijkt? De ouders vonden dat juist heel fijn!’ Gerard van der Worp, voorzitter van de Centrale VerwantenRaad vindt dat niet zo vreemd. ‘Er zal niet één ouder of verwant zijn die helemaal niks wil doen’, voorziet hij. ‘Het is wel heel belangrijk hoe je het vraagt. Als je zegt: ‘Je moet nu gaan helpen’, sla je de plank mis en zie dat dan maar eens te herstellen. Maar als je vraagt ‘Hoe gaan we samen de zorg invullen’, is het een heel ander verhaal. Mijn broer Jan woonde tot zijn overlijden bij Odion Bristolroodstraat. Zijn begeleiders gingen altijd in april al met mij in gesprek: hoe gaan we het doen in de vakantieperiode? Dan spraken we bijvoorbeeld af dat ik hem en nog een andere cliënt ophaalde voor een dagje Artis, als de begeleiding zorgde dat ze om half negen klaar stonden. Dat was puur maatwerk.’ ‘Ja, maar dat maakt dus net dat je de zomer samen gezond doorkomt met het budget dat beschikbaar is’, aldus manager P&O Ans Sintenie. ‘We hebben trouwens ook aan medewerkers op het Service Bureau gevraagd of zij willen bijspringen. De zomerperiode ziet er op kantoor vaak anders uit. Daardoor kun je dingen doen waar je anders niet aan toekomt, maar het geeft ook ruimte om uren in te zetten op een locatie. Er zijn medewerkers – ook mensen die voorheen zelf met cliënten werkten – die in die periode best wat extra uren willen draaien om zo een steentje bij te dragen aan het werk op de locaties. Dat geeft ook weer een mooie verbinding.’