Mediawijsheid is het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee cliënt en medewerker bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in de mediasamenleving. Rilana Blom, Coach Ervaringsdeskundigen Regio Waterland en lid van de commissie Mediawijsheid binnen Odion, legt uit: ‘Onze huidige wereld is een mediawereld, de meeste mensen hebben daar dagelijks mee te maken.’ Ervaringsdeskundige Dave beaamt dat: ‘Gamen, streamen, filmpjes maken en social media; je komt er tegenwoordig niet meer onderuit.’ Dave noemt niet voor niets alleen online media: een groot deel van onze mediawereld bevindt zich tegenwoordig op het internet. Dat geldt ook voor cliënten, hoewel lang niet voor allemaal. ‘Bij mijn woonlocatie Odion Henegouwen in Volendam is het heel divers’, weet ervaringsdeskundige Patrick. ‘Drie mensen zitten vaak op social media, maar drie andere kijken alleen tv en draaien een cd’tje. Dat zijn veelal wat oudere mensen die niet in de ontwikkeling zijn meegegaan. Of hun familie houdt het tegen, omdat die het internet te gevaarlijk voor ze vinden. Ja echt, dat gebeurt!’

vlog

Het mooie van online media – en dan met name social media - is dat ze je wereld vergroten. Patrick vertelt: ‘Door social media weet ik precies wat er in mijn stad gebeurt, dat vind ik fijn.’ ‘En het is makkelijker om contact te houden’, vult Dave aan. ‘Als iemand vroeger ging verhuizen, was je hem kwijt. Nu tik je zijn naam in op Facebook en heb je hem zó gevonden.’ Social media kennen ook uitdagingen, die voor mensen met een (licht)verstandelijke beperking wellicht net wat meer spelen. Sonya Hzami, studente aan de Hogeschool van Amsterdam, deed voor haar afstudeerscriptie onderzoek hiernaar bij Odion. Zij constateerde dat er bij deze groep relatief veel pestgedrag voorkomt en dat er soms onbegrip is naar elkaar toe: zaken worden dan anders uitgelegd dan ze bedoeld zijn. Ook beseffen zij niet altijd goed wat de impact van een post kan zijn en is het voor hen ook moeilijk om echte berichten van nep te onderscheiden. ‘Sonya heeft hierover een vlog gemaakt’, vertelt Rilana. ‘Daarin geeft ze een aantal tips over hoe je als begeleider cliënten kan ondersteunen in de digitale wereld.’

training

Een andere tip die Sonya gaf, was het organiseren van een training ‘Omgaan met social media’. Op het moment dat je deze VONK leest, is de eerste training net afgerond. ‘Maar als er veel belangstelling is, herhalen we hem nog een keer’, meldt Rilana. ‘Het is voor het eerst dat we een training aanbieden voor medewerkers én cliënten, waarbij we ervaringsdeskundigen inzetten. We maken geen onderscheid.’ Rilana, Patrick en Dave geven de training, samen met Roos van Holsteyn van MEE Amstel en Zaan. ‘In mijn jeugd heb ik zelf de gevaren van het internet meegemaakt’, vertelt Dave. ‘Daarom wil ik anderen daar nu in begeleiden en bewust van maken. Bijvoorbeeld van het risico om gehackt te worden. Je denkt: ‘Goh leuk, een berichtje via Messenger met een linkje. Even openen.’ En voor je het weet, kan iemand zó bij alle gegevens in jouw computer. Zo’n berichtje moet je dus nooit zomaar openen.’ Een ander onderwerp dat in de training voorbij komt, is privacy. ‘Sommige mensen kwakken alles op internet, zonder na te denken’, weet Patrick. ‘Een van de domste dingen die je kunt doen, is je bankrekeningnummer online zetten. Dan heb je kans dat iemand je gaat benaderen en heel geraffineerd te werk gaat om jouw inloggegevens los te krijgen. Dan is de kans heel groot dat ineens je bankrekening leeg is.’ Dave heeft nóg een goede voorbeeld: ‘Leuk om op Facebook een foto te posten waarop je een postpakketje opent om bijvoorbeeld je nieuwe telefoon te laten zien. Maar let dan wel goed op dat je adres niet te zien is. Anders weten inbrekers dat jij een mooie telefoon hebt en die ben je dan snel kwijt.’

mediajungle

Begeleiders die niet de training kunnen volgen, maar toch met hun cliënten in gesprek willen over het ontdekken van online media, kunnen het spel Media­jungle spelen. ‘Er zijn twee varianten: een kaartspel en een bordspel’, legt Rilana uit. ‘We hebben het zelf uitgeprobeerd met enkele dagbestedingsgroepen en het is heel leerzaam.’ ‘Ja, het is leuk om samen te doen en het helpt bij het bewustworden’, beaamt Patrick. ‘Op het kaartspel staan allerlei open vragen en opdrachten, daar kun je echt mee de diepte in. Het bordspel heeft een wedstrijdelement en daar gaat alles meer spelenderwijs. Je kunt de spellen lenen via het uitleen­systeem van Odion iXi.’ Heb je een casus of een vraag die je aan de mediawijsheidcommissie wilt voorleggen, mail dan naar: mediawijsheid@odion.nl.