uitdaging
GEZINSBEHANDELING
Ouders in hun kracht zetten
’Te lang in een gezin zijn kan je objectieve kijk beïnvloeden’
In 2021 gingen onze afdelingen PPG (Praktische Pedagogische Gezinsbehandeling) en IGB (Intensieve Gezinsbehandeling) samen verder als het team Gezinsbehandeling. Zij hebben als doel om kortdurende, intensieve zorg te bieden in gezinnen waar (één van) de ouders en/of het kind zelf een beperking heeft en ondersteuning wenselijk is. Is de situatie eenmaal veilig voor het kind, dan bouwen we de begeleiding tegenwoordig helemaal af of gaan we over op ambulante begeleiding. Gezinsbehandelaar Ilse Mensink ervaart dat dit in de praktijk goed werkt.
Leg nog even uit: wat is IGB en wat is PPG?
‘Bij intensieve gezinsbehandeling ondersteunen we ouders met een verstandelijke beperking. Het hoofddoel is dat kinderen veilig kunnen opgroeien. Praktische pedagogische gezinsbehandeling is er voor ouders van wie het kind een beperking heeft en die vragen rond de opvoeding hebben.’
Wat was de reden dat jullie deze zorg tegen het licht hielden?
'Er waren cliënten die we al zo’n zes jaar begeleidden en dan merk je dat ze op een bepaald moment niet meer zonder jou kunnen en willen. Als professional word je dan onderdeel van het gezin en dat kan jouw objectieve kijk op de situatie beïnvloeden. Daarom wilden we dat anders aanpakken.’
Wat hebben jullie verbeterd?
‘De ondersteuning die gezinnen krijgen, heeft meer een tijdelijk karakter gekregen. In plaats van zaken over te nemen, proberen we ouders in hun kracht te zetten en nieuw gedrag aan te leren. We kijken daarbij vooral naar wat er goed gaat en van daaruit breiden we uit. Belangrijk aspect is het in kaart brengen van het netwerk om de cliënten heen, om te zien of iemand anders bijvoorbeeld kan helpen met de post of mee kan naar de dokter. Is de situatie een tijdje stabiel en veilig genoeg voor het kind, dan bouwen we voorzichtig af, bijvoorbeeld naar de reguliere ambulante begeleiding.’
En, werkt het?
‘Het is nog wat vroeg om dat zo stellig te zeggen, maar ik heb wel een gezin waar inmiddels aanzienlijk minder uren begeleiding nodig zijn. Toen ik daar twee jaar geleden kwam via het Jeugdteam van de gemeente, was de situatie zo zorgwekkend, dat ik een andere IGB-collega vroeg dit samen met mij op te pakken. De vader heeft autisme en de moeder een verstandelijke beperking, net zoals hun dochtertje dat destijds zes was. De ouders hielden het meisje klein en het gezin draaide vooral om haar. Het andere kind in het gezin kreeg daardoor minder aandacht.’
’We kijken vooral naar wat goed gaat en van daaruit breiden we uit’
Hoe zijn jullie dan zover gekomen dat de begeleiding nu wordt afgebouwd?
‘Dat is een lang proces; ik zal de kern proberen weer te geven. Allereerst probeer je een band op te bouwen met de ouders door er te zijn, vragen te stellen en vooral veel te luisteren. Je komt als een vreemde in hun gezin en je kunt pas stappen zetten als ze echt het gevoel hebben dat je ze komt helpen. Bij dit gezin zijn we vooral in het netwerk gaan kijken: wie zijn bij deze mensen betrokken? Het meisje gaat bijvoorbeeld naar een KanzKlas (voor kinderen in basisschoolleeftijd met een complex kindbeeld, red.). Toen we daar gingen praten, bleek dat zij daar op een veel hoger niveau functioneerde dan hoe de ouders haar thuis ervaarden. Dat zelfde was het geval bij het Logeerhuis. Beide begeleiders zijn de ouders komen vertellen wat het meisje allemaal kon. Daardoor gingen zij meer mogelijkheden bij haar zien en konden we samen stappen zetten die ze zelf heel goed oppakten; dat was mooi om te zien. Inmiddels is de situatie zodanig, dat ik uit het gezin kan stappen en we in ons achterhoofd hebben dat ze op termijn voldoende hebben aan ambulante begeleiding. Mocht het nodig zijn, dan kunnen zij Gezinsbehandeling altijd nog benaderen of eventueel de gezinsbehandeling weer uitbreiden.’
In hoeverre maken jullie bij je werk gebruik van andere diensten binnen Odion?
‘De behandelpoli van Odion wordt steeds groter en heeft steeds meer in huis. Dat is fijn, want we verwijzen regelmatig door – bijvoorbeeld naar een psycholoog als iemand psychische klachten heeft en dat de gezinssituatie belemmert. Ook kloppen we vaker aan bij Odion iXi, om te kijken hoe zorgtechnologie onze behandeling kan ondersteunen. Daarnaast zoeken we actief de samenwerking met onze orthopedagogische dagcentra en het logeerhuis op, zodat alle Odionlocaties de kinderen in de gezinnen die wij ondersteunen op dezelfde manier benaderen.’
Wat betekent deze nieuwe afdeling Gezinsbehandeling voor jou en je collega’s?
‘In 2021 hebben we allemaal een cursus van zes maanden gedaan om ons te scholen in vier verschillende methodieken. Volgend jaar verdiepen we ons verder met een post-hbo opleiding Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling. We zijn ook meer gaan reflecteren op ons eigen handelen door structurele casuïstiek, evaluaties en intervisiemomenten. Dat is heel leerzaam. Samen zijn we dus een mooie professionaliseringsslag aan het maken.’